یادداشت‌های علم، دوشنبه ۲۱ دی ۱۳۴۹: شاه گفت سفیر انگلیس و سفیر آمریکا را دست بینداز

سرویس تاریخ «انتخاب»: اسدالله علم (۱ مرداد ۱۲۹۸ بیرجند – ۲۵ فروردین ۱۳۵۷ نیویورک)، یکی از مهم‌ترین چهره‌های سیاسی دوران محمدرضا شاه، وزیر دربار از ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۶ و نخست‌وزیر ایران از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۲ بود. 

 

«انتخاب» هر شب یادداشت های روزنوشت علم را منتشر می کند.

 

دوشنبه ۲۱ دی ۱۳۴۹: صبح سفیر آمریکا ساعت ۷٫۳۰ پیش من آمد و صبحانه خورد. تا ساعت ۹ حرف زدیم. تمام اوامر شاهنشاه را ابلاغ کردم. منجمله موضوع قیمت گذاری نفت را که فرموده بودند، ما هرگز حرف غیر منطقی نمی‌زنیم و نخواهیم زد. حق خودمان را می خواهیم. الان وزرای نفت عربستان سعودی و عراق این جا هستند و آنها هم در بالا بردن قیمت با ما هم آهنگ می‌باشند... ولی البته ما hot headed یعنی [شتاب زده] نیستیم. تمام فرمایشات شاهنشاه را تصدیق کرد الا موضوع نفت که تقلید از لیبی و بالا بردن فوق العاده قیمت نفت به منفعت نیست. لیبی با کمپانی‌های کوچک طرف است. من گفتم: ولی  کمپانی‌های بزرگ بعداً از کمپانیهای کوچک در همان لیبی تبعیت کردند. جوابی نداشت. می گفت: کشتی‌های عراقی می‌تواند حامل موشک باشد ولی هنوز موشک ندارد. بعد سؤال کرد: آیا خبر داری که عراق ارتش خودش را از اردن خارج می‌کند؟ من خبر نداشتم، به شاهنشاه عرض کردم، تأیید فرمودند و فرمودند: بیشتر آنها را هم به مرز ایران و به بصره می‌آورد. سفیر آمریکا می‌گفت: بندر ام‌القصر را هم عراقی ها برای کشتی های روسی آماده کرده اند. گفتم: چه بهتر!  

 

به هر صورت جریان صبح را به شاه عرض کردم. فرمودند: چهارشنبه شب که میهمان او هستی، هم او، هم سفیر انگلیس و هم سفیر آمریکا در انگلیس را دست بینداز و مسخره کن و بگو که شما علت آن که شکست می‌خورید این است که ارزیابی شما از موقعیت هیچ وقت صحیح نیست. به حرف دوستانتان هم گوش نمی کنید، کمک هم که نمی کنید، هر کس هم که با شما دشمن تر است بیشتر شیفته او هستید. حتی بعد از مرگ  ناصر می گویید واقعاً برای مصر غرور و افتخار آفرید. راجع به نفتی ها دل شما نسوزد.  کمپانی ها از همین حالا... قیمت نفت را در بازارها بالا برده اند. به علاوه کرایه حمل نفت پایین می آید. آنها در هر گالن سه پنس که بالا برده اند، الان مبالغ عجیبی می‌برند. در  آمریکا هم ۷۵ سنت در بارل قیمت را بالا برده اند و منافع عجیبی می‌برند. به هر حال ما [اعضای اوپک] متحد و [مصمم] هستیم که اگر زیر بار نرفتند، [قانون وضع] کنیم. بعد فرمودند: بگو اساس همه ثبات کار شما در خاورمیانه تقویت ماست و من هم باید ارتش ایران را تقویت کنم که اگر وضع ترکیه و پاکستان هم خراب شد، بتوانم کمک بدهم. قرار شد همه این مطالب را چهارشنبه مذاکره بکنم.

 

سفیر انگلیس گفته بود مجدداً شارجه و رأس الخیمه از ما ده روز وقت خواسته اند که راجع به جزایر جواب بدهند. ولیعهد شارجه مجدداً پیش ملک فیصل رفته است که با او مشورت کند، به عرض رساندم....