پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : 
کم‌شنوایی می‌تواند هر فردی را تحت تأثیر قرار دهد، اما در مورد کودکان، به‌ویژه نوزادان و نوپایان، تشخیص آن دشوارتر است؛ زیرا آن‌ها هنوز مهارت‌های ارتباطی مناسبی را توسعه نداده‌اند. در این مطلب، با علائم هشداردهنده اولیه و آزمایش‌های تخصصی آشنا خواهید شد که می‌توانند در تشخیص کم‌شنوایی در کودکان مؤثر باشند.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ شنوایی نقش اساسی در رشد گفتار و زبان کودک دارد. این توانایی نه‌تنها ارتباط مؤثر را تضمین می‌کند، بلکه به کودکان کمک می‌کند زبان بیاموزند، بخوانند، بنویسند و مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند. بنابراین، هرگونه درجه‌ای از کم‌شنوایی که بدون تشخیص باقی بماند، می‌تواند بر تعاملات اجتماعی و عملکرد تحصیلی کودکان تأثیر بگذارد. اگرچه تشخیص کم‌شنوایی در بزرگسالان نسبتاً آسان‌تر است، اما راهکارهایی برای شناسایی زودهنگام این مشکل در کودکان وجود دارد که می‌تواند به اقدام پیشگیرانه کمک کند.
علائم اولیه کم‌شنوایی در کودکان
دکتر دیپیکا روستوگی، متخصص ارشد کودکان و نوزادان در بیمارستان فوق تخصصی یاشودا (کاوشامبی)، بیان می‌کند:
«علائم اولیه کم‌شنوایی در نوزادان و کودکان خردسال بسته به شدت و نوع اختلال شنوایی متفاوت است.»
والدین باید به نقاط عطف کلیدی در شنوایی و گفتار توجه کنند و هرگونه نشانه‌ای از کم‌شنوایی را جدی بگیرند، ازجمله:
• نوزادان (۰ تا ۳ ماهگی): واکنش نشان ندادن به صداهای بلند، عدم توجه به صداها، یا آرام نشدن هنگام شنیدن صدای آشنا.
• ۴ تا ۶ ماهگی: واکنش نداشتن به نام خود، برنگشتن به سمت صداها، یا بی‌علاقگی به اسباب‌بازی‌های موزیکال.
• ۷ تا ۱۲ ماهگی: محدودیت در غان‌وغون کردن، تقلید نکردن از صداهای ساده، یا ضعف در تولید صدا.
• پس از یک‌سالگی: تأخیر در رشد گفتار، دشواری در دنبال کردن دستورات شفاهی، یا وابستگی بیش از حد به حرکات و اشارات.
در صورت مشاهده این علائم، توصیه می‌شود که والدین با شنوایی‌شناس کودک مشورت کنند تا ارزیابی‌های دقیق‌تری انجام شود.
چگونه کم‌شنوایی را در نوزادان تشخیص دهیم؟
یکی از بهترین راه‌های تشخیص زودهنگام کم‌شنوایی، غربالگری جهانی شنوایی نوزادان است. دکتر روستوگی می‌گوید که این آزمایش باید بلافاصله پس از تولد انجام شود تا مشکلات شنوایی پیش از آغاز فرآیند رشد گفتار شناسایی شوند. در غیر این صورت، کم‌شنوایی معمولاً زمانی آشکار می‌شود که کودک شروع به صحبت نمی‌کند، که این تأخیر می‌تواند مداخله درمانی را نیز به تعویق بیندازد.
تشخیص کم‌شنوایی از طریق آزمایش‌های تخصصی زیر انجام می‌شود:
• غربالگری شنوایی نوزادان: شامل تست‌های انتشار صوتی گوش (OAE) و پاسخ شنوایی ساقه مغز (ABR) که عملکرد شنوایی را ارزیابی می‌کنند.
• شنوایی‌سنجی رفتاری: بررسی واکنش نوزادان و کودکان نوپا به فرکانس‌های صوتی مختلف.
• تمپانومتری: بررسی حرکت پرده گوش برای تشخیص انسداد یا تجمع مایع در گوش.
در صورتی که کودک در غربالگری شنوایی موفق نشود، آزمایش‌های تشخیصی بیشتری برای تعیین نوع و شدت کم‌شنوایی انجام خواهد شد.
عوامل خطر در نوزادان برای ابتلا به کم‌شنوایی
برخی نوزادان بیشتر از سایرین در معرض خطر کم‌شنوایی هستند، ازجمله:
• نوزادان نارس
• نوزادانی که در دوران نوزادی به بیماری‌های شدید مبتلا بوده و نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته‌اند
• نوزادانی که برای مدت طولانی در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) بستری بوده‌اند
• نوزادانی که دچار زردی نوزادی شدید و درمان‌نشده شده‌اند
• کودکانی که در دوران نوزادی در معرض داروهای سمی برای اعصاب قرار گرفته‌اند
• کودکانی که دارای سندرم‌های ژنتیکی مرتبط با کم‌شنوایی هستند
• کودکانی که سابقه خانوادگی کم‌شنوایی دارند
آیا کم‌شنوایی خفیف می‌تواند بر رشد گفتار کودکان تأثیر بگذارد؟
دکتر روستوگی تأکید می‌کند که حتی کم‌شنوایی خفیف می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر رشد گفتار و یادگیری کودک داشته باشد. او می‌گوید:
«کودکانی که دچار کم‌شنوایی خفیف هستند، ممکن است در شنیدن صداهای ضعیف گفتاری مشکل داشته باشند. این مسئله می‌تواند یادگیری واژگان جدید، درک مکالمات در محیط‌های پر سر و صدا، و تلفظ صحیح را دشوار کند. در طول زمان، این مشکلات می‌توانند منجر به تأخیر در مهارت‌های زبانی، دشواری در تعاملات اجتماعی، و چالش‌های تحصیلی، به‌ویژه در خواندن و درک مطلب شوند.»
گزینه‌های درمانی برای کم‌شنوایی
درمان کم‌شنوایی به شدت و علت آن بستگی دارد. روش‌های درمانی رایج شامل موارد زیر است:
• سمعک: برای کم‌شنوایی خفیف تا متوسط جهت تقویت صداها.
• ایمپلنت حلزونی: برای کم‌شنوایی شدید تا عمیق در صورتی که سمعک کافی نباشد.
• درمان‌های پزشکی: شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، لوله‌های گوش، یا جراحی برای مشکلات شنوایی ناشی از انسداد یا عفونت.
• گفتاردرمانی و زبان‌آموزی: برای کمک به توسعه مهارت‌های ارتباطی.
• دستگاه‌های کمکی شنوایی: مانند سیستم‌های FM که در کلاس‌های درس یا محیط‌های اجتماعی به بهبود شنوایی کمک می‌کنند.
نتیجه‌گیری
کم‌شنوایی در کودکان نباید نادیده گرفته شود و تشخیص و درمان زودهنگام آن بسیار مهم است. والدین نقش کلیدی در کمک به کودکان کم‌شنوا برای توسعه مهارت‌های زبانی دارند. گفتاردرمانی زودهنگام و برنامه‌های آموزشی ویژه می‌توانند تأثیر بسزایی در پیشرفت کودک داشته باشند. استفاده از حرکات دست، زبان اشاره، گفت‌وگو، و کتاب‌خوانی مداوم می‌تواند به گسترش دایره واژگان کودک کمک کند. همچنین، استفاده صحیح از سمعک یا ایمپلنت حلزونی بسیار حائز اهمیت است.
همکاری با شنوایی‌شناسان و گفتاردرمانگران می‌تواند حمایت لازم را برای رشد و پیشرفت کودک فراهم کند. با مداخله زودهنگام و منابع مناسب، کودکان کم‌شنوا می‌توانند به‌خوبی ارتباط برقرار کنند و در زندگی خود موفق شوند.
