تحقیقات جدید نشان می‌دهند که اهدای مکرر خون می‌تواند تغییرات ژنتیکی ایجاد کند که ممکن است از تبدیل برخی سلول‌های بنیادی به سلول‌های سرطانی جلوگیری کند.
به گزارش انتخاب و به نقل از gizmodo؛ اهدا منظم خون شما ممکن است برای سلامت خودتان نیز مفید باشد. محققان شواهد اولیه‌ای یافته‌اند که نشان می‌دهند اهدای خون می‌تواند تغییرات مفیدی در سلول‌هایی که منبع خون ما را تأمین می‌کنند، ایجاد کند.
محققان مؤسسه فرانسیس کریک و دیگران این مطالعه را انجام دادند که روز سه‌شنبه در مجله Blood منتشر شد. در این مطالعه، محققان با بررسی نمونه‌های خون از اهداکنندگان مکرر، جهش‌های ژنتیکی در سلول‌های بنیادی که به سلول‌های خونی تبدیل می‌شوند شناسایی کردند؛ جهش‌هایی که ممکن است پاسخ بدن به از دست دادن خون را بهبود بخشند، بدون آنکه خطر ابتلا به سرطان‌های مربوط به خون مانند لوسمی را افزایش دهند. این یافته‌ها ممکن است به دانشمندان کمک کند تا بهتر این سرطان‌ها را درک کنند، هرچند تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود که آیا اهدای خون واقعاً از بروز چنین شرایطی جلوگیری می‌کند یا نه.
تحقیقات زیادی نشان داده‌اند که اهدای خون دارای ارزش بالای بهداشتی عمومی است و این فرایند برای اهداکنندگان آینده‌نگر ایمن است. اما طبق گفته محققان این مطالعه، توجه کمتری به تأثیرات اهدای خون بر سلامت اهداکنندگان مکرر، به ویژه در مورد سلول‌های بنیادی هماتوپویتیک (HSCs)، که سلول‌هایی هستند که جایگزین تمام انواع سلول‌های خونی بالغ می‌شوند، معطوف شده است. بنابراین، آنها تصمیم گرفتند تا سلول‌های HSCs را که از ۲۰۰ اهداکننده مسن مکرر جمع‌آوری شده بود بررسی کنند (که به‌عنوان اهداکنندگانی تعریف می‌شوند که بیش از ۱۰۰ بار خون اهدا کرده‌اند) و آنها را با سلول‌های HSCs از اهداکنندگان مسن‌تر که کمتر از ۱۰ بار در طول زندگی خود خون اهدا کرده‌اند (گروه کنترل) مقایسه کنند.
هنگامی که سلول‌های HSC ما بالغ می‌شوند، گاهی جهش‌هایی ایجاد می‌کنند که منجر به یک جمعیت جداگانه از سلول‌های خونی می‌شود که از نظر ژنتیکی کمی با سایر سلول‌های خونی متفاوت هستند. این پدیده هماتوپوئیتیک کلونال (CH) نامیده می‌شود و جمعیت‌ها کلون‌ها نام دارند. CH با افزایش سن شایع‌تر می‌شود، اما معمولاً بی‌ضرر است. با این حال، در موارد نادر، این کلون‌ها جهش‌هایی دارند که آنها را مستعد تبدیل شدن به سلول‌های سرطانی می‌کند.
محققان دریافتند که اهداکنندگان مکرر خون به اندازه اهداکنندگان نادر به احتمال زیاد به CH دچار می‌شوند. اما وقتی آنها دقیق‌تر بررسی کردند، متوجه شدند که کلون‌های اهداکنندگان مکرر جهش‌هایی داشتند که با جهش‌های موجود در گروه کنترل متفاوت بود، به‌ویژه در ژنی به نام DNMT3A (که یک ناحیه شایع تغییرات ژنتیکی در CH است).
آزمایشات بیشتر با استفاده از سلول‌های بنیادی انسانی و موش‌های ویرایش‌شده با تکنیک کریسپر نشان دادند که تغییرات مربوط به DNMT3A که در اهداکنندگان مکرر مشاهده شده بود، ممکن است مثبت باشند. این تغییرات به نظر می‌رسد که توانایی سلول‌ها را برای بازسازی سلول‌های قرمز خون جدید تحت شرایط استرس‌زای مشابه از دست دادن خون افزایش می‌دهند. این سلول‌ها در شرایط مشابه التهاب (که عامل خطر برای رشد سرطانی است) رشد نکردند، در حالی که عکس این موضوع برای سلول‌های HSC که تغییرات شناخته‌شده‌ای داشتند که خطر لوسمی را افزایش می‌دهند، صادق بود.
به‌طور کلی، محققان گمان می‌کنند که اهدای خون ممکن است به سلول‌های بنیادی خون ما تمرین سالمی بدهد، تمرینی که حتی می‌تواند آنها را مقاوم‌تر در برابر سرطان کند.
دومینیک بونت، نویسنده ارشد مطالعه و رهبر گروه آزمایشگاه HSC در مؤسسه کریک، در بیانیه‌ای گفت: “کار ما یک مثال جذاب از چگونگی تعامل ژن‌های ما با محیط و به‌ویژه در سنین بالا است. فعالیت‌هایی که استرس کم به تولید سلول‌های خونی وارد می‌کنند، به سلول‌های بنیادی خون ما اجازه می‌دهند که تجدید شوند و ما معتقدیم که این تغییرات جهشی را به نفع رشد بیشتر سلول‌های بنیادی و نه بیماری، ترویج می‌کند.”
بونت و تیم او اشاره کردند که هنوز مشخص نیست که آیا این جهش‌های کشف‌شده واقعاً از بروز سرطان جلوگیری می‌کنند یا نه. برای رسیدن به نتیجه‌گیری قطعی، تحقیقات بیشتری با اندازه‌های نمونه بزرگتر لازم است که تیم تحقیقاتی در حال برنامه‌ریزی برای انجام آن است. “هدف ما این است که بفهمیم این جهش‌های مختلف چگونه در توسعه لوسمی نقش دارند یا نه و آیا می‌توان آنها را به‌طور درمانی هدف قرار داد.” گفت هکتور هوئِرگا انکابو، نویسنده همکار و پژوهشگر پسادکتری در آزمایشگاه HSC در کریک.
اما دست‌کم، محققان هیچ چیزی پیدا نکرده‌اند که نگرانی برای اهداکنندگان خون مکرر ایجاد کند. و اگر نتایج کار آنها در نهایت یک مزیت واقعی مرتبط با سرطان را از این فرایند تأیید کند، این می‌تواند جدیدترین دلیل در فهرست طولانی دلایل بالقوه‌ای باشد که چرا باید خون اهدا کنید، اگر می‌توانید. علاوه بر هدیه‌ای که برای نجات زندگی دیگران می‌دهید، اهدای خون با کاهش خطر حمله قلبی نیز مرتبط است.
