بارها مشاهده شده که نهنگ‌های گوژپشت جانوران دیگر را از حمله نهنگ‌های قاتل نجات می‌دهند. از دهه 1950 تاکنون بیش از 100 مورد چنین اقداماتی در اقیانوس‌های سرتاسر جهان مستند شده است.
یک نظریه اصلی پیشنهاد می‌کند که نهنگ‌های گوژپشت به طور غریزی به سر و صدایی که در جریان شکار نهنگ‌های قاتل ایجاد می‌شود واکنش نشان می‌دهند. هنگامی که نهنگ‌های قاتل حمله می‌کنند، در ابتدا بی‌صدا هستند، اما پس از درگیر شدن با شکار بسیار پر سر و صدا می‌شوند.
نهنگ‌های گوژپشت که شنوایی قوی دارند، ممکن است این صدا را تهدیدی برای فرزندان خودشان تلقی کنند. از آنجا که نهنگ‌های قاتل گاهی نوزادان نهنگ‌های گوژپشت را هدف قرار می‌دهند، ممکن است نهنگ‌های بالغ برای دفاع از بچه‌های خود به چنین حملاتی واکنش نشان دهند، حتی زمانی که قربانی جانور دیگری باشد.
با این حال، برخی دانشمندان این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا این رفتار صرفاً غریزی است یا نشان‌دهنده یک فرآیند شناختی پیچیده‌تر است. نهنگ‌ها دارای مغزهای بزرگ و بسیار توسعه‌یافته‌ای هستند که پیوندهای اجتماعی قوی، حافظه و توانایی یادگیری دارند.
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که توانایی‌های شناختی نهنگ‌ها می‌تواند با نخستی‌ها قابل مقایسه باشد یا حتی از آنها فراتر رود. با توجه به این مساله، ممکن است نهنگ‌های گوژپشت آگاهانه و از روی حس همدلی تصمیم بگیرند به حمله نهنگ‌های قاتل علیه جانوران دیگر واکنش نشان بدهند.
این فرضیه که نهنگ‌ها ممکن است احساساتی مانند همدلی داشته باشند، با مطالعات انجام‌شده بر روی هوش آنها مطابقت دارد. مشاهدات نشان می‌دهد که نهنگ‌ها یکدیگر را می‌شناسند و ارتباطات اجتماعی برقرار می‌کنند، که این امکان را برای آنها فراهم می‌کند که نگرانی خود را فراتر از گونه خود گسترش دهند.
در حالی که دلایل دقیق این رفتار هنوز نامشخص است، تحقیقات آینده ممکن است پاسخ‌های قطعی‌تری ارائه دهد. در این مدت، این پرسش که آیا نهنگ‌های گوژپشت حیوانات دیگر را صرفاً از روی غریزه نجات می‌دهند یا از روی نوع‌دوستی آگاهانه این کار را می‌کنند همچنان یکی از جذاب‌ترین معماهای قلمرو حیوانات باقی خواهد ماند.
منبع: العربیه
