بیبیسی: اسناد امآیفایو، سرویس اطلاعات داخلی بریتانیا که به تازگی منتشر شده، نشان میدهد ملکه الیزابت دوم حدود یک دهه به صورت رسمی در جریان این موضوع قرار نگرفته بود که یکی از درباریان ارشد او به جاسوسی برای اتحاد جماهیر شوروی اعتراف کرده است.
آنتونی بلانت، تاریخدان هنر، چند دهه بهعنوان مدیر مجموعه نقاشیهای سلطنتی فعالیت میکرد و مسئولیت نظارت بر مجموعه رسمی آثار هنری خاندان سلطنتی را بر عهده داشت. او در سال ۱۹۶۴ اعتراف کرد که از دهه ۱۹۳۰ جاسوس شوروی بوده است.
اسناد امآیفایو که اخیرا از طبقهبندی محرمانه خارج شده نشان میدهد بلانت به این سازمان اعتراف کرده بود که در جریان جنگ جهانی دوم برای روسها جاسوسی کرده است، اما ملکه بریتانیا، حدود نه سال بعد به صورت رسمی از این موضوع باخبر شد.
بر اساس این اسناد محرمانه که اکنون در آرشیو ملی منتشر شده، وقتی ملکه به صورت رسمی در جریان این ماجرا قرار گرفت، طبق معمول خونسردی خود را حفظ کرد و آن را «با آرامش کامل و بدون تعجب» پذیرفت.
تصمیم برای اطلاعرسانی رسمی به ملکه در شرایطی گرفته شد که بعد از مرگ بلانت به علت ابتلا به سرطان، نگرانیهای دولت بریتانیا از افشای ناگزیر حقیقت درباره او افزایش یافت. روزنامهنگاران از قبل در حال تحقیق درباره این ماجرا بودند و بعد از مرگ بلانت دیگر محدودیتهای مربوط به افترا مانع از انتشار یافتههای آنها نمیشد.
شک و تردیدها نسبت به بلانت، نخستین بار در سال ۱۹۵۱ مطرح شد. در آن سال گای برجس و دونالد مکلین، دو همکار جاسوس او، به اتحاد جماهیر شوروی فرار کردند.
بلانت از دهه ۱۹۳۰، از زمان دوستی نزدیکش با برجس در دانشگاه کمبریج، بخشی از گروه موسوم به «پنج کمبریجی» یا حلقه جاسوسان کمبریج بود.
بلانت در جریان جنگ جهانی دوم برای سرویس اطلاعات داخلی بریتانیا کار میکرد. پس از سال ۱۹۵۱، او ۱۱ بار از سوی سرویس امنیتی مورد بازجویی قرار گرفت، اما همواره اتهام جاسوسی را انکار میکرد.
در نهایت مایکل استریت آمریکایی به افبیآی گفت که بلانت شخصا او را به عنوان جاسوس روسها جذب کرده است.
آرتور مارتین، بازجوی امآیفایو، در آوریل ۱۹۶۴ آنتونی بلانت را بازجویی کرد و به او وعده داد که از تعقیب قضایی مصون خواهد بود.
اعتراف کامل او برای اولین بار در پروندههایی ثبت شد که اکنون از حالت محرمانه خارج شده است. او علاوه بر اذعان به فعالیتهای خود در دوران جنگ، اعتراف کرد که پس از جنگ نیز با سرویس اطلاعاتی شوروی در ارتباط بوده است.
بلانت گفت که قبل از فرار برجس و مکلین با یک فرد روسی به نام «پیتر» ملاقات کرده، اما دقیقا دلیل آن را به خاطر نمیآورد. او گفت که «پیتر» از او خواسته بود فرار کند، اما او این پیشنهاد را رد کرده بود.
بازجو گفته بود که بلانت هنگام صحبت کردن «راحت» نبود و پس از هر سوال، «مدت زیادی مکث میکرد» و «گویی با خود درگیر بود که چگونه پاسخ دهد».
با وجود موقعیت برجسته بلانت، تنها افراد معدودی خارج از امآیفایو از این اعتراف مطلع شدند. وزیر کشور و ارشدترین مقام اداری او در جریان قرار گرفتند.
به منشی مخصوص ملکه تنها گفته شد که بلانت متهم شده و امآیفایو قصد دارد از او بازجویی کند.
تصمیم بر این شد که اگر بیماری بلانت شدت گرفت، ملکه به صورت رسمی در جریان قرار بگیرد، چون ممکن بود این موضوع باعث پوشش خبری درباره گذشته او شود.
در مارس ۱۹۷۳ یادداشتی دیگر در پرونده ثبت شده که نشان میدهد منشی خصوصی ملکه با او درباره پرونده بلانت صحبت کرده است. در این یادداشت آمده: «او همه چیز را کاملا خونسرد و بدون تعجب پذیرفت. او به یاد آورد که بلانت مدتها پیش و پس از پرونده برجس-مکلین مورد سوء ظن بوده است.»
میرندا کارتر، زندگینامهنویس بلانت، میگوید حدس او این است که ملکه الیزابت دوم مدتی پس از سال ۱۹۶۵ به صورت غیررسمی از این ماجرا مطلع شده است.
او معتقد است مقامات قصد داشتند «ظاهری قابل قبول برای انکار» اطلاع ملکه از این موضوع ایجاد کنند. از نظر کارتر اینکه ملکه خبر را «با خونسردی و بدون تعجب» پذیرفته، نشان میدهد که او قاعدتا قبلا از این موضوع آگاه شده است.
سابقه بلانت سرانجام در بیانیه مارگارت تاچر، نخستوزیر وقت در سال ۱۹۷۹ در مجلس عوام افشا شد. بلانت در سال ۱۹۸۳ در سن ۷۵ سالگی درگذشت، در حالی که از عنوان رسمی شوالیهگری خلع شده بود.
اسناد دیگری که منتشر شده، نشان میدهد:
برخلاف نهادهای دولتی، امآیفایو مشمول قانون آزادی اطلاعات نمیشود. این سازمان به انتخاب خود اسنادش را منتشر میکند و بعضی از پروندهها به صورت جزئی ویرایش شدهاند.
برخی از اسناد منتشرشده در نمایشگاهی در آرشیو ملی به نمایش گذاشته میشوند.
کن مککالم، مدیر کل امآیفایو، گفت: «اگرچه بخش زیادی از فعالیتهای ما باید محرمانه بماند، این نمایشگاه نشاندهنده تعهد همیشگی ما به شفافیت در هر جایی است که امکان آن وجود داشته باشد.»