محققان همچنان در تلاشند تا رمز و راز پیری را کشف کنند و به افراد کمک کنند تا زندگی طولانیتر و سالمتری داشته باشند .مطالعات گذشته نشان دادهاند که مجموعهای از عوامل از جمله رفتارهای مربوط به سبک زندگی و عوامل محیطی در طول عمر افراد نقش دارند
به گزارش انتخاب و به نقل از مدیکال نیوز تودی؛ مطالعهای جدید شواهد بیشتری را ارائه میدهد که نشان میدهد چگونه عوامل سبک زندگی و محیطی از جمله وضعیت سیگار کشیدن فعالیت بدنی و شرایط زندگی بر روند پیری افراد تأثیر میگذارند
رمزگشایی از پیری برای زندگی سالمتر و طولانیتر
سالهاست محققان در تلاش هستند تا رمزگشایی از پیری را به گونهای انجام دهند که باعث افزایش طول عمر افراد شود و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد
مطالعات گذشته شواهدی ارائه دادهاند که متغیرهای متنوعی در طول عمر ما نقش دارند از جمله مواردی همچون عوامل زیستشناختی ژنتیک بیماریهای مزمن سلامت روان عوامل محیطی و رفتارهای مربوط به سبک زندگی نظیر رژیم غذایی و ورزش
اکنون مطالعهای جدید که بهتازگی در ژورنال معتبر Nature Medicine منتشر شده است شواهد بیشتری در مورد تأثیر عوامل سبک زندگی و محیطی از جمله سیگار کشیدن فعالیت بدنی و شرایط زندگی در روند پیری ارائه میدهد
کدام عوامل محیطی بیشترین تأثیر را بر پیری دارند
برای این مطالعه محققان دادههای پزشکی نزدیک به نیم میلیون شرکتکننده در پایگاه اطلاعات بیوبانک بریتانیا را بررسی کردند تا اثر ۱۶۴ عامل مختلف مربوط به سبک زندگی و محیط را بر روند پیری بیماریهای مرتبط با سن و مرگ زودرس ارزیابی کنند
آستین آرژنتیری متخصص و عضو پژوهشی بیمارستان عمومی ماساچوست و نویسنده اصلی این مطالعه در گفتوگو با Medical News Today توضیح داد
مدت زیادی است که تحقیقات ژنتیکی نشان دادهاند پیری و طول عمر بیشتر تحت تأثیر محیط است تا ژنتیک اما از ابتدای این پروژه متوجه شدیم که مطالعه دقیق دادههای مربوط به مواجهههای زیستمحیطی میتواند به ما این امکان را بدهد که مستقیماً این تئوری را در دادههای جمعیتی بزرگ آزمایش کنیم
در این مطالعه دانشمندان از یک مدل منحصربهفرد پیری بهنام ساعت پیری استفاده کردند تا مشخص کنند کدام عوامل محیطی بیشتر بر روند پیری تأثیر میگذارند
ساعت پیری چیست
ساعت پیری سن زیستی بیولوژیکی یک فرد را بر اساس نشانگرهای مولکولی در بدن او تخمین میزند نه فقط سن تقویمی یعنی تعداد سالهایی که زندگی کرده است بهعبارتدیگر این ساعت مانند یک کرنومتر عمل میکند که میزان پیر شدن بدن شما را درونی اندازهگیری میکند نه اینکه فقط تعداد سالها را بشمارد
آستین آرژنتیری ادامه داد در مطالعهای که پیشتر منتشر شده بود ما ساعتی برای پیری بر پایه پروتئینها ساختیم این ساعت با استفاده از پروتئینهای موجود در خون و یادگیری ماشینی میتواند سن زیستی یک فرد را تخمین بزند ما نشان دادیم که این ساعت پیشبینیکننده قوی برای مرگومیر و بیماریهای مزمن متعدد است و میتواند نشانهای قاطع از احتمال ابتلا به ۱۸ بیماری عمده مزمن باشد
آرژنتیری افزود در این مقاله جدید ما از ساعت زیستی مبتنی بر پروتئین استفاده کردیم زیرا میخواستیم عواملی را شناسایی کنیم که برای فرآیند پیری مهم هستند به همین دلیل تصمیم گرفتیم فقط عواملی را انتخاب کنیم که هم بر مرگومیر و هم بر ساعت زیستی پروتئین در یک جهت مشخص تأثیرگذار بودند
او ادامه داد اگر عاملی هم ارتباطی مثبت با مرگومیر و هم ارتباطی منفی با ساعت زیستی داشت یا بالعکس از ارزیابی حذف میشد زیرا منطقی نیست که عاملی هم خطر مرگ را افزایش دهد و هم روند پیری را کند کند یا بالعکس بنابراین ما از ساعت زیستی پروتئین برای داشتن درک بهتری از قابلیتهای زیستی هر عامل مرتبط با مرگومیر استفاده کردیم
سیگار کشیدن و وضعیت اقتصادی اجتماعی بیشترین تأثیر را دارند
در پایان مطالعه محققان ۲۵ عامل مربوط به سبک زندگی و محیط از جمله ۲۳ عامل قابل تغییر را که با مرگومیر ساعت پروتئین و خطر بیماریهای مزمن مرتبط بودند شناسایی کردند
عواملی که شناسایی شدند عبارتند از
مصرف پنیر
توانایی برنزه شدن پوست
میزان تحصیلات
وضعیت شغلی
قومیت
دفعات احساس خستگی
استفاده از باشگاه ورزشی
سابقه مشکلات مالی
درآمد خانوار
فعالیت بدنی
ساعات خواب
وضعیت سیگار کشیدن
نوع مسکن خانه آپارتمان خانه سیار و غیره
استفاده از آتش باز برای گرمایش
وزن و قد در ۱۰ سالگی
محققان دریافتند سیگار کشیدن وضعیت اقتصادی اجتماعی فعالیت بدنی و شرایط زندگی بیشترین تأثیر را بر مرگومیر و پیری زیستی داشتند سیگار کشیدن بهتنهایی با ۲۱ بیماری مرتبط بود در حالی که عوامل اقتصادی اجتماعی و دفعات احساس خستگی با ۱۹ بیماری ارتباط داشتند
آرژنتیری توضیح داد این مسئله نشان میدهد که تعداد کمی از جنبههای بنیادی محیط و زندگی ما میتوانند تأثیری عمیق بر طول عمر و سلامت ما داشته باشند در زمانهای که توجه زیادی به روندهای لوکس و جدید در حوزه سلامت میشود این یافتهها یادآوری میکنند که بازگشت به اصول اولیه همچنان میتواند بزرگترین و راهبردیترین تأثیر در بهبود سلامت عمومی را داشته باشد
عوامل محیطی بیشتر بر بیماریهای ریه قلب و کبد تأثیر دارند
بهطور کلی محققان ۱۷ درصد از اختلافات در خطر مرگ را به عوامل محیطی نسبت دادند در حالی که عوامل ژنتیکی کمتر از ۲ درصد از این تغییرات را برای ۲۲ بیماری عمده توضیح دادند
علاوه بر این پژوهشگران دریافتند که مواجهههای محیطی تأثیر بیشتری بر بیماریهای ریه قلب و کبد دارند در حالی که خطرات ژنتیکی همچنان بر بیماریهایی مانند زوال عقل و سرطان سینه غالب بوده است
آرژنتیری تأکید کرد این مطالعه نشان میدهد که محیطها و سبک زندگی ما تقریباً ۱۰ برابر مهمتر از پیشزمینه ژنتیکی ما در توضیح خطر مرگ زودرس هستند این بدان معناست که میتوانیم از طریق بهبود شرایط محیطی و اقتصادی تأثیر عمدهای بر پیشگیری از مرگ زودهنگام داشته باشیم
وی افزود این تحقیق باید به همه ما امید دهد که پیری کاملاً از پیش در ژنهای ما تعیین نشده است بلکه محیطهای ما آن را شکل میدهند این یعنی ما میتوانیم پیشگیرانه سلامت خود را بهبود بدهیم نهتنها از طریق تغییرات سبک زندگی بلکه از طریق سیاستها و مداخلاتی که به کاهش مواجهه با محیطهای خطرناک کمک میکنند
نیاز به شناسایی عوامل محیطی جدید و سازوکارهای موثر
دکتر چنگ هان چن متخصص قلب و مدیر برنامه قلب ساختاری در مرکز پزشکی MemorialCare Saddleback درباره این تحقیق گفت این مطالعه مبتنی بر جمعیت نشان داد که عوامل محیطی مانند نبود فعالیت بدنی و عوامل اقتصادی اجتماعی نقش بسیار بزرگتری نسبت به عوامل ژنتیکی در ایجاد بیماری و مرگ زودهنگام ایفا میکنند این یافتهها آنچه را که از تأثیرات مهم بسیاری از عوامل مخاطرهآمیز محیطی مانند سیگار کشیدن میدانیم تقویت میکند
وی توضیح داد از آنجا که بیشتر عوامل شناساییشده در این مطالعه قابل اصلاح هستند فرصت بسیار زیادی برای کاهش بار جهانی بیماری با رسیدگی و بهبود این عوامل خطر وجود دارد
وی تأکید کرد عوامل محیطی در این مطالعه تنها ۱۷ درصد از تفاوت در خطر مرگ را توضیح میدهند این نشان میدهد که عوامل خطر بیشتری وجود دارند که هنوز شناسایی نشدهاند تحقیقات آینده میتوانند با استفاده از تکنیکهای این مطالعه سایر عوامل خطر احتمالی محیطی مانند مواجهه با مواد شیمیایی و نقش آنها در ایجاد بیماری را بررسی کنند
اهمیت مداخلات پیشگیرانه و مطالعات آیندهنگر
دکتر وائل حرب متخصص خونشناسی و سرطانشناسی نیز در این باره گفت که اندازهگیری تأثیر قابل اصلاح عوامل بر پیری زیستی و مرگ زودرس بر اهمیت استراتژیهای پیشگیرانه تأکید میکند
وی عنوان کرد این مطالعه شواهد قانعکنندهای ارائه میدهد که نشان میدهد عواملی مانند سبک زندگی و محیط نقش مهمی در تعیین پیامدهای سلامتی دارند و اغلب از پیشزمینههای ژنتیکی فراتر میروند این یافته که مواجهههای محیطی در مقایسه با ژنتیک ۱۷ درصد در خطر مرگ نقش دارند بسیار قابل توجه است و پتانسیل بالای مداخلات سلامت عمومی را نشان میدهد
او افزود گام منطقی بعدی این است که بهطور عمیقتری به سازوکارهای خاص بپردازیم که از طریق آنها عوامل کلیدی محیطی باعث تسریع پیری و بیماری میشوند مطالعات طولی با تمرکز بر استراتژیهای مداخله مانند برنامههای ترک سیگار ترویج فعالیت بدنی و بهبود شرایط اقتصادی اجتماعی میتوانند تأیید کنند که آیا اصلاح این مواجههها واقعاً میتواند پیری زیستی را کند و مرگ زودرس را کاهش دهد یا خیر
وی در ادامه گفت ادغام دادههای چندوجهی مانند ژنومیک پروتیومیک و متابولومیک میتواند نمای کلیتری از تعامل عوامل محیطی و ژنتیکی ارائه دهد و راهی شخصیسازیشدهتر برای مراقبت پیشگیرانه ارائه کند همچنین ارزشمند است که این نتایج در جمعیتهای متنوع مورد بازبینی قرار گیرد تا از کلیت این نتایج اطمینان حاصل شود